Zeki olmanın kuralları | Zeki olduğunuzu nasıl anlarsınız? |

Zeki Olmanın Kuralları

Yazan: Gürkan Duman

Bu yazımızda zeki olmanın kurallarını belirleyen bazı farkındalık öğeleri belirleyeceğiz. Zeki olmanın düşünsel olarak doğurduğu pek fazla bakış açıları vardır. Bu bakış açıları insan zihnini gündelik olarak çok fazla yoran detaylarla dolabilir. Aslında burada zeki olmanın avantajları ve dezavantajlarını vurgulama örneklerini dile getirebiliriz. Ama başta belirtmiş olduğumuz gibi zeki olmanın kurallarını açalım. 

Zeki olduğunuzu nasıl anlarsınız?

Zeki olmak aslında bir çok insanın farkında olduğu bir şey; fakat zeki insanlar genellikle bunu vurgulamazlar yani ortamlarda ”Ben çok zekiyim” diye dile getirmezler. Haliyle bunu ancak yansıtabilir veya belli edebilirler. Yani kısacası zeki olduklarının farkındalar, bunu söylemleri ile değil eylemleri ile fark ettirirler. Fakat buradaki başlığa göre genel bir anlam yüklemek gerekirse, yukarıda belirtmiş olduğumuz söylemlerden de yola çıkarak, zeki insanların mütevazi olduğu anlamı çıkabilir. 

Zekilik doğuştan mı yoksa sonradan kazanılmış bir özellik midir? Tamam 

Zekilik kavramları aslında kişinin hayata bakış açısıyla ilgili gözlemlerdir. Doğuştan gelen bir yetenek vardır doğru fakat kişinin bunu üstüne koyabilmesi için ”farkındalık’‘ seviyelerini geliştirmesi gerekir. Aslında zeki insanların genelinde bu var olan bir şey olduğu için; hayat bakış açıları ve gözlemleri her zaman yenilenebilir bir şeydir. Yani; düşüncelerini ve duygularını farkındalık kavramları içerisinde sürdürebilmek için sürekli ”eylemsel” nükteleri devreye sokar, gerçekleştirmek isterler. Buna en iyi örnek vermek gerekirse; fotoğraf çekmekten başlayabiliriz. Yani zeki insanlar fotoğraf düşkünüdür. Fotoğraf çekmeyi sever diyebiliriz. Bunu konuyu biraz daha açalım:

Zeki insanların düşünce gücü içerisinde hep bir av ve avcı ilişkisi vardır. Aslında onlar için fotoğraf çekmek, farkındalık ve gözlem açısından bir avcılık ve görev meselesidir. Sıradan bir insan; fotoğrafları ”anı” kriterlerinin içine sokmak ve bir an önce onları paylaşma hırsıyla tatmin olmak için çekerken (resmederken) zeki insanlar da ise fotoğraf çekmek; onlar için avcılık görevinin yerine getirilmesidir. Zeki insanlar sürekli detay, gözlem ve farkındalık arayışı içerisindedirler. Yani buradan özetle şu sonucu çıkarabiliriz. Zeki insanlar; av, avcı ve görev ilişkisi yaşarlar.

Kompleksli olmak

Zeki insanlarda sindirilmez bir kompleks ilişkisi vardır. Liderlik ve sahiplik duyguları aslında kendi içlerinde yaşadığı bütünsel bir iç savaş ve istekleri karşılanmayan bir yarıştır. Dışarıya karşı sıradan bir görünüm sergileyen bu karakterler aslında kendi içlerinde birden fazla da karaktere sahiptir ve sürekli bir yarış içerisindir. Ne yazıktır ki yarışlar aslında bir kompleksin yan ürünüdür. Şöyle düşünmek aslında daha açıklayıcı bir metot olabilir. Örneğin; başınız ağrıdığında önceliğinizin baş ağrısının geçmesini sağlayacak bir ilaç kullanmak olur. Fakat genel olarak her ilaçta olduğu gibi ”Yan etkiler” olur. Beyaz kağıdın arkası ilacın yan etkileri yazısı ile dolu. İşte zeki insanlardaki kompleks de tam olarak budur. Yaşadığı savaş ve yarış ilişkilerinden doğan duygusal yansımalar; onlarda kompleks oluşturabiliyor. Çoğu zeki insanlarda bu tür kompleksler ortaya çıkmazken; bazı zeki insanlarda bu hırsa çevriliyor olabiliyor. Tabi buradan konuyu çok fazlada dağıtmadan bunun da doğuracağı şey; başarı, hırs ve kazanç döngüleridir diyelim burada keselim. 

Korkak tavır tutumu ve risk alamama,

Zeki insanların en değerli hazinesi risk değil fikirleridir. Fikirleri eyleme dönüştürememesinin sebebi ise; duyguları ve iç güdüleridir. Çünkü başarısızlık hissi onlarda kanıtlanmış bir şey değil. Bir kez başarısız olursa hep başarısız olacağını düşünür. Tabi ki eylemleri fikir üretmeye devam eder. Fakat onları köşede tutup ilham almak; risk almaktan daha kolay bir eylem. Bu da onlarda korkak tavır tutumunu almasını sağlıyor. Aslında buradaki korkaklık risk alamamaktan daha çok; köşede kalsın yarın değerlenecek biliyorum döngüsüdür.

Hayvanlara karşı olan ilgileri

Hadi kedilerden başlayalım. Zeki insanlar da hayvan sevgisi çoktur ve buna kedilerden başlayalım. Kedileri seven zeki insanlar; zeki oldukları için kedi sevmezler. Aslında kediler sevilmesi kolay ve her yerde olan bir hayvan olduğu için sevilmesi de her yerde kolaydır. Bu bakış açısından bakmak daha doğru bir yaklaşım olacaktır sanırım. Fakat buradan da şunu dile getirmek gerekir. Zeki insanlarda hayvan sevgisi ortak değildir. Yani her zeki insan hayvan sevecek diye bir kaide yok. Bu aslında kişinin yalnızlık seviyesinin oluşturduğu bir statü ile ilgili bir şey. Yani duygularda görünmez bir doğurganlıktır. Düşünceler ve fikirlerde duygularımızdan çıkabilir. Yalnızlık seviyesini hemen aşağıda inceleyelim. Zeki insanlar kedileri sevebilir. Ya da kedi sevmek zeki olmanın göstergesi olabilir.

Zeki insanlar yalnız mıdır?

Zeki insanlar aslında kendi içlerinde çoktur. Yalnızlardır, doğru ama yalnızlıkları parçalanmış çokluklardır. Bir kişi bir kez yalnız değil belki yüzlerce kez yalnızdır. Ama siz onun yalnızlığını bir kere görebilirsiniz. Bu tıp ki şey gibi; iki gözle milyonlarca nesneyi görmek; onları iki kere gördüm demek değildir gibi. Zeki insanların yalnızlığı bir seçim midir bilinmez. Sorsak onlara belki hayatta hiç sevmezler fakat kazanımlarının çoğu yalnızlıklarında saklıdır. Tabi burada aşk ve sevgi ilişkilerini baz almadık. Yalnızlık tanımı zeki insanlarda sadece eş, aşk ve sevgi değil. Tanımı ve terimleri çok farklı anlamlara çıkan, bu; aslında bu karakterlerin kendi iç dünyalarına hangi nesneleri nasıl yerleştirdiği ve bunun kararlarını nasıl verdiği ile ilgili bir durumdur.

Zeki olmanın kuralları

Kiminin iç dünyasında bir dünya eşya ve nesne, kiminkinin ise sade bir yaşam tarzı. Bu onların gözlerinde nesnelerin boyutlanabilir özelliklere sahip olması, onların yaşama nasıl baktığını şekillendiriyor. Bu aslında bir özellik midir? Avantaj mıdır? Dezavantaj mıdır? Bilinmez. Fakat şunu söylemek gerekir ki; bu duyguyu iyi gereksinimler ile paylaşılmadığı sürece negatif düşünceler kazandırabilir. Yani; paylaşma seviyesini düşürebilir.

Yalnızlık ve Zekilik

Toplamak gerekirse; zeki insanların yalnızlık seviyeleri normal ve sıradan düşünen bir insanın yalnızlığa bakış açısı ile bir değildir. Burada sayfalarca yazılabilecek bir çok şey var fakat burada ”yalnızlık ve zekilik” kavramları içerisinde sadece farklı bir bakış açısı ve parametre belirledik. Zeki insanlar yalnızdır evet fakat kendi içlerinde yalnız değildirler. Bunun sebebi; nesneleri bakış açıları ile boyutlandırabilmesidir. Siz sıradan bir kalemi ismiyle görebilirsiniz. Kalem kalemdir. Fakat onlar kalemi her özelliği bakımından ele alır. Onlar için kalem; bir şairdir, bir yazıdır, bir tasarımdır, bir denklemdir, matematiktir, güçtür vs.

Duygularını belli etmezler 

Zeki insanların duygularını belli etmemesini en iyi şu şekilde açıklayabilirim. Bir an refleks tutulması, bir an kalp heyecanı ve konuşamama hissi. İşte bu. Aslında hissediyorlar ama konuşamıyorlar. Zeki insanların duygusal olduğu varsayımından yola çıkarsak; duygularını belli etmemeleri, hayatlarına kattığı bakış açısından doğan bir özelliktir. Çoğu zeki insan duygusal ve utangaç oluyorken; kimileri ise sert, duygusuz ve kötümser olabiliyor. Bilenmeyen kör bıçak paslı keser. Bu doğuştan mıdır tabi bilinmez. Ama kazanılabilir duyguları toplamak, onlar için puan kazanmak gibi bir şeydir. Mesela yukarıda belirttiğimiz gibi hayvan sevgisiyle duygularını kazanabilirler.

Zekilik ve Matematik

Genel anlamda ortak özellikleri arasında yer alır fakat zeki olan her insanın matematiği iyi olacak değildir. Buradan net şunu söyleyebilirim; zeki insanın matematiği iyi değilse bile gözlem ve farkındalık seviyeleri çok yüksektir. Zeki değilse bile girişimcidir. Tüm zekilik kavramları tek bir noktada toplanmaz. Nasıl ki her insan aynı seviyede hasta olmuyorsa zekilikte böyle bir kavram bana göre. Herkes de aynı duygular ve ortak belirlenen kurallar gerçek olacak değil. Şimdi matematik bilmiyor diye zeki değildir kavramı çıkarmak doğru bir kavram değildir. Girişimci yönü daha zengin olabilir.

Girişimcilik Zeka Göstergesi Olabilir

Girişimci ruhlu olmak zeki olmanın da habercisi olabilir. Başta belirtmiş olduğum gibi, zeki insan iyi bir gözlemci, av ve avcıdır. Farkındalık seviyesi yüksektir. Buna göre her şeyi iyi analiz edeceği için, gözlemlemenin kendisine kazandırdığı niteliklere göre arz ve talep dengesini çok iyi belirleyebilir. Daha açık anlatmak gerekirse piyasa da arz talebi bilen girişimcilik yönü ile ortaya çıkar. Kimin neye ihtiyacını iyi bilirse ona göre ürün satışı sağlar. Yani bunu kazanca çevirir. Bu da yüksek farkındalık olan ilgili bir şeydir. Onlar için para kazanmaktan daha çok önemli olan fikirlerin gerçek olması ve değerli olması. Yani boşa düşünmemişim, doğru düşünmüşüm hissi onlarda liderlik vasfı oluşturur. Para arka planda kalan ve sonradan gelen bir başarı sağlamasıdır. Yani toplama çıkarma ve çarpım tablosu gibi düşünün. İşlem sonunda sağlama yaparsınız. Para ile zeki ile girişimcilik arasında böyle bir denklem var. Kazandığın para değil, fikirlerin ve sana ait olan doğruların gerçekleşmesidir. Ortak bir küme varım yapacak olursam, zeki insan girişimci midir? Evet diyebilirim. Girişimci olmak zeka göstergesi olabilir.

Zeki olmanın kuralları

Özetle:

Zeki olmanın kuralları; zeki olanlar tarafından belirlenmez. Yaşam; farkındalık ve bakış açısı ve iyi bir insan olmak bunları çevreleyen faktörlerdir. Bu faktörler kendi içlerinde bir kural ve görev ilişkisi koyar. İnsan duygularının bu tür kurallarla eşleşmesi ve ne denli davranış göstermesi de yine zaman ve statü kavramları içerisinde yer alır. Çoğu zeki insanlarda bu kavramlar değişim göstermezken, genelinde bu duygu geçişlerinde değişime uğrar. Yani işe yaramaz ve mantık dışı bir eylem olarak dönüşüm sağlar. Bu aslında rüyada çok inandığı bir şeye, uyanmaya başlarken etkisinin yavaşça geçmesi gibi. Aslında burada insanın yaşam ve döngü faktörleri, içerisinde bulunduğu zaman, psikolojik durumları bunları belirleyen kurallardan bazılarıdır. Zeki olmanın kuralları hakkında bilmeniz gereken en önemli şey; zekilik bir kavram değildir aslında bir dönüşümdür, yenilenmedir, keşiftir, farkındalıktır. Daha doğrusu yaşadığınız sürece bir yarıştır. Aslında farkındalığı yüksek olanlar zeki olmanın merdivenlerine bir adım atmış demektir. Bu yüzden farkındalık çok önemlidir.

İlgili Konu: Zeki İnsanların Ortak Özellikleri

Daha fazla blog içeriği için blog sayfamızı takip edin